Μεμβρανόφωνο (κρουστό) όργανο που το συναντάμε σε διαφορετικές μορφές και

κουλτούρες ανά τον κόσμο. Νταφ, μπεντίρ, ρεκ (αραβικές χώρες, Β. Αφρική μέχρι και

το Μαρόκο), ντεφ, τεφ (Τουρκία). Το ρεκ ονομάζεται και ντέφι πολίτικο γιατί ήταν και
παραμένει δημοφιλές στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης. Στην Βόρεια Σκανδιναβία

κατασκευάζεται σύμφωνα με τις παραδόσεις των Σαμάνων από ξύλο πεύκου και δέρμα

ελαφιού. Ονομάζεται κένιμ και παίζεται με μια ξύλινη ή κοκάλινη μπαγκέτα. Στην

Ιρλανδία, όπου είναι και το κατ΄εξοχήν παραδοσιακό κρουστό τους, λέγεται μποντράν

και δύο ξύλα σε σχήμα σταυρού στο πίσω μέρος χρησιμεύουν για λαβή. Παίζεται επίσης

με ξύλινη μπαγκέτα. Σαν ταρ εμφανίζεται στην Αίγυπτο και το Σουδάν. Στην ινδιάνικη

κουλτούρα της B. Αμερικής το όργανο είχε πρωταγωνιστικό ρόλο και κατασκευαζόταν

από ξύλο πεύκου και δέρμα ελαφιού ή βοδιού. Ινδικό είναι το καντζίρα, από δέρμα

σαύρας και μόνο ένα ζευγάρι ζίλιες. Στην Βραζιλία μεταφέρθηκε από τους τσιγγάνους

μέσω Πορτογαλίας. Είναι το παντέιρο, το δημοφιλέστερο κρουστό του καρναβαλιού και

της σάμπα. Με την ονομασία ταμπορίμ και σαν το μικρότερο κρουστό που

χρησιμοποιείται, το συναντάμε στην Λατινική Αμερική. Κατασκευάζεται από ξύλο, μέταλλο
ή πλαστικό. Η επιφάνεια κρούσης του είναι από δέρμα φιδιού ή πλαστική. Στην Ελλάδα

ανάλογα με την μορφή του και την περιοχή ονομάζεται νταΐρές, ντέφι, νταχαρές,

ταγαράκι, νταγριαδάκι, δαγερές, τουμπανάς. Στην αρχαία Ελλάδα το συναντάμε με

την ονομασία τύμπανον ενώ στο Βυζάντιο σαν σείστρον, πλιθία και τις ζίλιες (αν έχει

περασμένες στο ξύλινο στεφάνι του) κύμβαλα. Στην Θράκη χρησιμοποιούν για την

κατασκευή του δέρματα από κατσίκα, πρόβατο, λαγό, πάνω στα οποία ζωγραφίζουν

διάφορες παραστάσεις (δικέφαλους αετούς, ψάρια, λουλούδια, ...) και τα στολίζουν με

χρωματιστές κορδέλλες. Μαζί με την γκάιντα φτιάχνουν την παραδοσιακή στεριανή

ζυγιά. Ο νταϊρές παίζεται και μόνος του, συνοδεύοντας το τραγούδι και τους χορευτές,

κυρίως στους αντικριστούς χορούς.

_{Από αριστερά προς τα δεξιά: Νταΐρές από την Ελλάδα, μπεντίρ από την Τουρκία, μποντράν από το Αφγανιστάν}

*******

^{(Παραδοξολόγος, ©2005)}